Инсталляция дегеніміз не: Инсталляция, көркем сурет, мүсін – Лондонда қазақстандық өнер көрмесі ашылды | Жаңалықтар

Содержание

Инсталляция, көркем сурет, мүсін – Лондонда қазақстандық өнер көрмесі ашылды | Жаңалықтар

«Көшпеліден кейінгі көкжиек» көрмесіне 33 суретші қатысады, олар постмодернизмнің заманауи тілінде көркем сурет, фотосурет, мүсін, инсталляция және видео секілді әртүрлі шығармашылық медиада жұмыс істейді, деп хабарлайды елорда әкімдігінің ресми сайты  primeminister.kz сілтеме жасап.

Көрме шығармашылық тәжірибелер арқылы «көшпеліден кейінгі» тұжырымдамасын көрсететін қазіргі заманның суретшілері мен кеңестік ізашарлары арасындағы диалог түрінде Қазақстанның заманауи өнерін ұсынады.

Көрме кураторлары Индира Дүйсебаева мен Алия де Тизенгаузен әлемдік ағымдар негізінде Қазақстанның өнер тарихындағы жағдайды, сондай-ақ жаһандану тұрғысынан қазақстандық әлеумет сипатын қарастыруды ұсынады.

Алия де Тизенгаузен атап өткендей, кеңестік кезең көшпелі өмір салтының түбегейлі жойылуына әкелді, ал қазіргі жаһандану дәуірі әлі де сақталып қалған көшпенділік нышандарына – дәстүрлері мен мәдениетіне ықпалын тигізуде.

«Постномадизм» ұғымы Қазақстанмен байланыстырылатын, кеңес дәуіріндегі суретшілер де, қазіргі замандастары да белсене қолданатын көшпенділер дәуірін білдіреді, «Көшпеліден кейінгі сана» көрменің ағылшын тіліндегі атауының сөзбе-сөз аудармасы. Бұл мағынасында «сана» сөзі біздің елмен байланыстырылатын визуалды таптаурындықтан арылып, суретшілердің еңбектерін өткен мен болашақты санада да, санадан тыс та қайта пысықтау ретінде талдауға деген құштарлықты айқындайды», — деді А. де Тизенгаузен.

Көрме жетекшілерінің айтуынша, ұсынылған жұмыстар суретшілердің көрерменнің алдына қойып отырған, көрермен национализм, традиционализм, консюмеризм, феминизм, постколониализм және постномадизм субъектісі немесе объектісі ретінде атқаратын түрлі рөлдері туралы сауалдары іспетті.

«Көшпеліден кейінгі көкжиек» көрмесіне келесі авторлардың жұмыстары қойылды: Салихитдин Айтбаев, Асхат Ахмедияров, Саид Атабеков, Сырлыбек Бекботаев, Александр Бибин, Бақыт Бүбіқанова, Ағымсалы Дүзелханов, Сәуле Дүйсенбина, Владимир Эйферт, Камила Ғабдуллина, Әсел Қадырханова, Әбілхан Қастеев, Дәурен Қастеев, Молдахмет Кеңбаев, Рустам Хальфин, Макум Кисамединов, Ғалым Маданов және Зәуреш Терекбай, Ғайша Маданова, Ербосын Мелдібеков, Алмагүл Меңлібаева, Еркін Мергенов, Гүлнұр Мұқажанова, Аза Шаденова, Сәуле Сүлейменова, Зитта Сұлтанбаева, Әбдірашит Садыханов, Бақтияр Табиев, Қанафия Телжанов, Александр Угай, Павел Зальцман, Владимир Твердохлебов, Шолпан Шарбақова.

Көрме кураторлары: Индира Дүйсебаева–Зиябек, Алия де Тизенгаузен, куратор-ассистент Алима Боранбаева және консультант Ольга Сова.

Көрме 16 қазанға дейін ашық болады. Өтетін орны: The Wapping Project: 37 Wapping Wall, St Katharine’s & Wapping.

Мәселен, көрмеде Алмагүл Меңлібаеваның «Айша Бибі көбелектері» бейнеинсталляциясы ұсынылған, онда суретші өзінің көшпелі тамырын, Орта Азия халықтарының шамандық дәстүрлерін тереңінен тарта отырып, мифологиялық жүйелілігін аша түседі. Ербосын Мелдібековтің «Коммунизм шыңы» туындысы соңғы 130 жылдың ішінде атауы алты рет өзгертілген Памир шыңдарының бірінің ауысу процесі арқылы өңірдегі идеологиялық өзгерістерді зерделеуді білдіреді.

Ғалым Маданов және Зәуреш Терекбай дуэті көрмеде «Трансгрессия» инсталляциясын паш етті, бұл шығарма 54-ші Венеция биенналесінің Орталық Азия павильонында көрсетілген болатын. «Трансгрессия» — бұл қазақстандық қоғамда орын алған күрт және іргелі өзгерістерді ой елегінен өткізу.

КӨРКЕМ ИНСТАЛЛЯЦИЯ: ТАРИХЫ, СИПАТТАМАСЫ, ТЕХНИКАСЫ, ӨКІЛДЕРІ, ЖҰМЫСТАРЫ

The көркем қондырғы кеңістіктегі заттарды орнатудан тұратын заманауи өнер жанры. Постмодерндік суретшілердің кең ауқымы әзірлеген, бұл кеңістікті қабылдауды өзгертуге мүмкіндік беретін белгілі бір көл

Мазмұны:

The көркем қондырғы кеңістіктегі заттарды орнатудан тұратын заманауи өнер жанры. Постмодерндік суретшілердің кең ауқымы әзірлеген, бұл кеңістікті қабылдауды өзгертуге мүмкіндік беретін белгілі бір көлемдегі үш өлшемді немесе екі өлшемді көркем шығарманың конфигурациясы туралы.

Бұл өнер туындылары шығарма туралы ойланған адамның тәжірибесін өзгертеді, өйткені олар өзара әрекеттесуге мүмкіндік береді және өз кезегінде бағалану үшін кеңістікте қозғалуды талап етеді. Көркем қондырғыларға көрерменге түйсікпен немесе контакт кезінде түйсік немесе есту сияқты сезімдерді пайдалануға мүмкіндік беретін сенсорлық тәжірибелер де енуі мүмкін.

Осылайша, көркем инсталляцияны дәстүрлі тәсілден ажыратуға болады, мысалы, кескіндеме сияқты өрнектердің басқа түрлерін бағалайды. Әдетте, бұл термин ғимарат ішінде орнатылатын барлық жұмыстарға қолданылады.

Көркем шығарманың бұл түрі мұражайларға ғана тән емес, басқа да контекст түрлеріне ие болуы мүмкін. Оны ғимараттардан, көрме бөлмелерінен, қоғамдық жиындардан және басқалардан табуға болады. Олардың уақытша болу мүмкіндігі де бар.

Көркемдік инсталляциялардың ең өзекті бөлігі, әдетте, оларды жасаудың өзінен тыс, оларды жасауға әкелетін фондық идеялар болып табылады. Екінші жағынан, олар эмоцияны немесе көңіл-күйді тудыратын ерекшелікке ие, осылайша көрерменмен жақын қарым-қатынасқа жол бере алады.

Тарих

Фон

Оның негізгі ежелгі дәуірлерінің қатарында Марсель Дюхамп (1887-1968) сияқты суретшілер бар, ол өз жұмысында концептуалды суретші ретінде белгілі дайын режимдер ол күнделікті өмірдің қарапайым элементтерін қолданды және оларды өзгертті, осылайша оның соңғы нәтижесі өнерге айналды. Әдетте ол «ретиналық өнер» деп атаған нәрсеге қарсы тұруды жөн көрді, мұның өзі қарапайым бейнелеу өнеріне сілтеме жасады.

Басқа әсерлердің қатарында 20 ғасырдың басындағы авангардтық дадаизм өнерді жасаудың дәстүрлі тәсіліне қарсы тұруға тырысты. Ол дәстүрлі өнер кодтарымен байланысы жоқ және эстетикалық композицияны іздемейтін шығарма түрін жасауды жөн көрді. Мақсат — көрерменде алдын-ала қалыптасқан сұрақтарға қарсы тұру және оларды тудыру.

Көркем инсталляцияға алғашқы көзқарастың мысалын аталған еңбектен табуға болады

Үлкен бөлме Авторы: Эл Лиссицкий. Ол екі өлшемді де, үш өлшемді де элементтерден тұратын көркем композиция айтылатын бөлмеден тұрды.

басы

«Көркем инсталляция» термині 70-ші жылдардан бастап қолданыла бастады және олар табылған кеңістіктің жиынтығына да, оларды бағалаған адамдарға да қатысты барлық көркем шығармаларға сілтеме жасады.

Оны алдыңғы онжылдықта туып, тұжырымдамаға немесе оның негізінде жатқан идеяға көркемдік нәтижеден басымдық беретін концептуалды өнермен байланыстырады. Дәл осы концептуалды өнер дәстүрлі емес кеңістіктерде, яғни мұражайлар мен галереяларда, мысалы, көркем қондырғыда көрсетіле бастады.

Инсталляциялар көркем стильдер арасындағы шекаралар анықталмаған көркем эксперименттер процесі ретінде басталды. Көптеген суретшілер сенсорлық орта немесе тәжірибе жасауға назар аударды.

Бұл 1971 жылы кластрофобия немесе бас тарту сезімін тудыратын шығармалар жинағын жасаған американдық суретші Брюс Науманның ісі. Көптеген жағдайларда олар дәліздер немесе бөлмелері айналармен және әртүрлі жарықтандыру түрлері мен түстермен болды.

Прогресс

80-ші жылдары бұл өнер өзінің композицияларында саяси немесе әлеуметтік тақырыптарды қабылдай бастағанға дейін өзгерді. Осы жылдары қазіргі заманғы өнер кеңістігі кеңейіп, ауқымды көрмелер сәні көбейді. Екі фактор да көркем инсталляцияларды құруды жөн көрді.

90-жылдарға қарай суретшілердің интеллектке емес, эмоция мен сезімдерге бекітілген тәжірибені қалыптастыру үшін көпшілікті өз туындыларына батыруға деген қызығушылығы арта түсті. Американдық бейне суретші Билл Виола сияқты жұмыстар проекциялар сияқты басқа да технологиялық ресурстарды енгізе бастады.

2000 жылдың келуімен және барлық технологиялық жетістіктермен көптеген көркем қондырғылар ақылды құрылғылардың алуан түрлілігін және қоршаған ортаны қорғаудың жаңа түрлерін қамтыды.

сипаттамалары

-Олар ғимарат ішінде өткізіледі және әдетте кеңістікке де, көрерменге де байланысты.

-Олар көркемдік нәтижеден гөрі үлкен маңызға ие концепциядан жасалады.

-Олар көңіл-күйді, сенсацияны құруға және эмоцияны қоздыруға бейім.

-Олар халықпен әңгіме құру үшін технологияны қолдана алады.

-Олар кеңістікті қабылдауды өзгерте алады, тереңдікпен және өлшемділікпен ойнай алады.

-Бұл белгілі бір анықталған ұзақтығы болмаса да, уақытша сипаттағы өнер.

-Олар өз көрмесін өткізу үшін арнайы көркемдік кеңістікті қажет етпейді.

-Дәстүрлі емес кеңістіктерде олардың орны бар.

-Шығармалардың көпшілігі әлеуметтік, саяси немесе жеке тақырыптарға байланысты болуы мүмкін.

— Кейде ол би, театр немесе музыка сияқты басқа өнер түрлерін де қамтиды.

Оған сәулет техникасы немесе ресурстар, интерьер дизайны кіруі мүмкін, сонымен қатар видео проекциялар, фотосуреттер, дыбыстық ойнатқыштар және тағы басқалар сияқты технологиялық құралдар қолданылады.

-Көркем инсталляцияда жұмыс жасайтын суретшілер өздері жеткізгісі келетін хабарламаға басымдық береді.

-Бұл типтегі жұмыстарда қолданылатын материалдар тек хабарды жеткізуге көмектесетін функцияны атқарады.

Техника

Көркем инсталляция — бұл хабарлама жіберуді жүзеге асыратын тәсілдерден гөрі тұжырымдама немесе идеяны бірінші орынға қоятын өнер, сондықтан оны жасаудың белгіленген тәсілдерінің жиынтығы жоқ.

Дегенмен, ол концептуалды өнер, сәулет, графикалық дизайн, интерьер дизайны, бейнематериал, түс пен пішінді пайдалану және тағы басқалар сияқты көптеген әсерлерге сүйенеді.

Көркем қондырғы осылайша идеяларды жеткізуге жауап беретін қозғалысқа айналады. Нәтижесінде физикалық жұмыс суретшінің тұжырымдамасын білдіретін құрал ретінде ғана жұмыс істейді.

Өкілдер

Джуди Чикаго (1939)

Америкадан шыққан суретші, феминист және өнер мұғалімі. Көркем инсталляциялық жұмыстар топтамасымен танымал. Әдетте бұл қоғамдағы және тарихтағы әйелдер фигурасына қатысты мәселелерді шешеді. 1970 жылы ол АҚШ-тағы, әсіресе Фресно мемлекеттік колледжінде, тек әйелдерге бағытталған және әйелдердің көркемдік шеберліктерін дамытуға бағытталған феминистік өнер бағдарламасын құрды.

Оның ең көрнекті жұмыстары:

-Әйелдер үйі

— Кешкі ас

— Туған жоба және PowerPlay

Сол Левитт (1928 — 2007)

Ол тұжырымдамалық өнер, арт-инсталляция және минимализм сияқты көптеген өнер қозғалыстарында көрнекті американдық суретші болды. Ол сурет салу, фотосурет, мүсін, кескіндеме сияқты көптеген өрнектер арқылы өмірінде өнермен шұғылданды, тіпті әртүрлі көркем кітаптар жасады.

1960 жылдары ол өз туындыларын эксклюзивті көрмелерде орналастыра алды. Оның ең көрнекті инсталляциялық туындыларының қатарында оның бірнеше нұсқасы бар Қабырғаға сурет салу, немесе «қабырғадағы сызбалар», онда кеңістіктер қабырғаларда өзі жасаған сызықтармен және кескіндермен жабылған.

Джозеф Бьюис (1921 — 1986)

Ол көп салалы неміс суретшісі болды, әр түрлі көркем өрнектерімен танымал болды, мысалы: орындау, оқиғалар, графикалық өнер, көркем қондырғы, мүсін, кескіндеме және т.б.

Оның шығармаларының көпшілігі гуманизм мен философияға қатысты тақырыптарды қарастырды. Ол саясат, қоғам және мәдениет сияқты тақырыптардағы қоғамдық пікірталастардың жақтаушысы болды. Бүгінде ол 20 ғасырдың ортасындағы заманауи өнердегі ең ықпалды қайраткерлердің бірі ретінде есте қалды.

Оның көркем инсталляция туындыларының ішінде біз айта аламыз Бастық, онда ол өнімділік ресурсын да қолданды.

Ребекка Хорн (1944)

Қазіргі заманғы неміс суретшісі, бейнелеу өнері, арт-инсталляция және өзін-өзі өзгерту модификациясымен танымал. Ол өз өнерінде нәзіктікке, азапқа, сиқырға және әйелдік шабыттанған сюрреализмге жүгінеді.

Оның көптеген туындылары интроспекцияны тудырады. Кейбіреулерінде ол меланхолик пен жұмсақтықты теңестіреді. Бұл адамның депрессия немесе мазасыздық сияқты психологиялық күйлермен күресу қабілетін білдіреді.

Оның танымал инсталляциялық жұмыстарының бірі аталған Гидра орманы / Орындау: Оскар Уайлд.

Көркем инсталляцияның көрнекті жұмыстары

Көркем инсталляцияның ең танымал жұмыстарына мыналар жатады:

Кешкі ас (1974-1979), Джуди Чикаго: феминизм үшін маңызды өнер туындыларының бірі. Ол 39 орындық пен тәрелкеден тұратын салтанатты сипаттағы үлкен үшбұрышты үстелден тұрады, олардың әрқайсысы тарихтағы маңызды әйел туралы айтады.

Облитерация бөлмесі (2002), Яйои Кусаманың: бастапқыда көрермендердің өзара әрекеттесуі арқасында түрлі-түсті орынға айналған бос бөлме болды. Келушілерге суретші көрсеткен декальдардың кең спектрі берілді, содан кейін оларды өздері қалаған бөлменің кез келген жеріне жапсыруға шақырды.

Уақыт мәселесі (2005), Ричард Серраның: суретші кеңістікті оның ішіндегі нысандар өзгерте алатын элемент ретінде шоғырландырады.

Бұл жұмыста оған спираль түрінде орналасқан немесе бұралмалы орналасқан көрермен қозғалатын үлкен металл құрылымдар кіреді. Жолдар жүздердің қашықтығына байланысты өзгереді. Ұсынылған түстерге қоңыр, апельсин және тоттың кейбір әсерлері кіреді.

Әдебиеттер тізімі
  1. Джуди Чикаго. Википедия, Еркін энциклопедия. En.wikipedia.org сайтынан қалпына келтірілді
  2. Сол Льюитт. Википедия, Еркін энциклопедия. En.wikipedia.org сайтынан қалпына келтірілді
  3. Джозеф Бьюис. Википедия, Еркін энциклопедия. En.wikipedia.org сайтынан қалпына келтірілді
  4. López A (2017). Орнату Көркемдік Қозғалысқа шолу және талдау. Өнер тарихы. Theartstory.org сайтынан қалпына келтірілді
  5. Үміт С (2018). Ребекка мүйізі. Өнер тарихы. Theartstory.org сайтынан қалпына келтірілді
  6. Концептуалды өнер. Тейт. Tate.org.uk сайтынан қалпына келтірілді
  7. Орнату өнері. Көркем энциклопедия. Visual-arts-cork.com сайтынан қалпына келтірілді.

ФОТО: Астанада полиэтилен пакеттерінен жасалған экологиялық арт-инсталляция ұсынылды

Бұл жұмысты ұйымдастыру үшін 2020 жылдың 1 шілдесінде Қазақстанның экологиялық ұйымдары қауымдастығы астана әкімдігінің қолдауымен қала тұрғындары мен қонақтары арасында полиэтилен пакеттерін жинауды ұйымдастырған. Акция қаланың үш паркінде күні бойы өткізіліп, нәтижесінде 4000-нан астам пакет жиналған. Сонымен қатар қосымша эко-бокстар ZETA дүкендерінде орнатылып, шамамен тағы да 1 500 пакет жиналды.

Қазақстанның экологиялық  ұйымдары қауымдастығының басқарма төрағасы Айгүл Соловьеваның айтуынша, бұл акция «StopMusor» әлеуметтік жобасы аясында ұйымдастырылды, сондай-ақ халықаралық полиэтилен пакеттерінен бас тарту күніне орайластырылған.


«Менің ойымша, полиэтилен пакеттерінің ыдырауы көп уақыт қажет ететінін көпшілік жақсы біледі. Сонымен қатар оның қоршаған ортаға тигізетін залалы да дәлелденіп қойған. Акцияның мақсаты – полиэтилен пакеттерінің зарары көп екенін насихаттаумен қатар, қазақстандықтарды полиэтилен пакеттерін тастамай, керісінше жинауға ынталандыру. Сондай-ақ оны өңдейтін арнайы орындарға тапсыру керегін жеткізу. Тіпті, пакеттерді тапсыру арқылы ақша да жасауға болады. Себебі полиэтилен пакетін өңдейтін зауыттар оны сатып алады», — деді басқарма төрағасы.

Сонымен қатар Айгүл Соловьева қазақстандықтардың экологиялық мәдениетін арттыру керегін сөз етті. Оның сөзінше, қоршаған ортаға зарар келтіретін азаматтардың экологиялық сауаты жоқ.

«Бұл біздің азаматтардың мәдениетіне, сауаттылығына да байланысты. Қазіргі таңда азаматтардың сауаты жетпегендіктен, экологияға кері әсер ететін оқиғалар орын алып отыр. Республикадағы бірнеше паркте полиэтилен пакеттері осы экологиялық инсталляцияны жасау үшін жиналды. Арнайы сондай акция өткен болатын. Белгілі суретші Сәуле Сүлейменова жобаны дайындады», — деп толықтырды ол.

Алматылық суретші әрі аталмыш жобаның авторы Сәуле Сүлейменова арт-нысанды жасауға 3 күн жұмсағынын айтады. Ал идеясы мен жеткізу тәсілін табуға бірнеше жылын жұмсаған. Өзінің айтуынша, мақсаты — адамдарға қоқысқа толы қаланы арт-нысан арқылы көрсетіп, азаматтарды мәдениетті болуға шақыру.


«Соңғы бірнеше жылда полиэтилен пакеттерімен жұмыс істейді. Экологиялық ұйым өкілдері мені осы жобаға қатысуға шақырды. Ұйымдастырылған акция нәтижесінде бірнеше мың пакет жиналды. Осы жиналған полиэтилен пакеттерінен мен арт-инсталляцияны жасадым. Соңғы үш күн бойына 12-14 сағат жұмыс істедік. Жобаның эскизі жөнінде көп ойландым. Біздің бүкіл даламыз қоқысқа толы. Даланы қазақ елінің символы десек, оның полиэтилен пакеттеріне, қоқысқа толғаны мені осындай жоба жасауға итермеледі. Мен 2 жыл бойына осы ойымды жеткізу үшін әдіс-тәсілін, нені қолдану керегін іздедім. Міне, қазір желім пистолеті мен силикон термо-желімін пайдаланамын. Ешқандай да бояу құралдары қолданылған жоқ, тек түрлі-түсті пакеттерді, жобаға сәйкес келетін полиэтилен пакеттерді іріктеп алдым. Мен түрлі түсті түстерді анық беру үшін түрлі түсті полиэтилен пакеттерін қолданамын. Мен боямаймын, салмаймын, пакеттерді тек түсі мен реңктеріне қарай таңдаймын, барлық түстерді осы пластикалық қоқыстардан табуға болады», — деді суретші.

Сонымен қоса туындының авторы осы жоба арқылы адамдарға үміт сыйлағысы келгенін де жасырмады. Оның сөзінше, қазіргідей пандемия кезінде адамдарға шабыт беретін, қиындықты жеңіп шығуға деген сенім мен күш беретін арт-инсталляция жасауды ойға алған.

«Пакеттердегі жарнамалық слогандар да мен айтқым келген дүниені жеткізеді. Оларды ұтымды пайдалануға тырысамын. Бұл жолы көк аспанның инсталляцияда көп болғанын қаладым. Қазіргідей қиын кезеңде адамадардың инсталляциядағы аспанды көру арқылы үміт үзбеу керегін түсінгенін қаладым», — деді Сәуле Сүлейменова.

Бұдан бөлек ҚР Экологиялық ұйымдар қауымдастығының басқарма төрағасы орынбасары Елдос Абақанов аталмыш инсталляцияның күзге дейін астанада тұратынын атап өтіп, қыркүйек-қазан айларында Алматыға жеткізілетінін айтты.

«Біз шілде айының басында «StopMusor» әлеуметтік жобасын іске асыру барысында елордадағы үш паркте арнайы бокстар орнаттық. Содан соң халық пакеттерді осында әкелді. Азаматтардың әкелген полиэтилен пакеттер осы инсталляция жасалды. Суреттен астананың силуэтін көріп отырмыз. Жобаның негізгі концепциясы – әр қалдықтың даусы бар, яғни қаланы сырттай қарағанда қоқысқа толы екенін көрсету болды. Жоспар бойынша бұл инсталляция елордада тұрады. Қызкүйек-қазан айында Алматы қаласына жеткізіліп, оңтүстік астана тұрғындары тамашалауға мүмкіндік алмақ», — деді басқарма төрағасының орынбасары.

Сонымен қоса ол «StopMusor» әлеуметтік жобасы аясында 2021 жылға дейін бірқатар шара ұйымдастыруды жоспарланғанын атап өтті.

«Жалпы кез келген жобаны бастар алдында біз мәселені зерттейміз. Халық арасында арнайы әлеуметтік сауалнама жүргізіледі. Сондай сауалнаманың негізінде екі үлкен қалада, атап айтсақ, астана мен Алматыда 50 пайыздан астам халқы көшеде қатты қалдықтарды көптеп көреді. Көп жағдайда түрлі қатты қалдықтар қоқыс жәшігіне жетпей, айналамызда жатады. Жоба арқылы біз қалдықтарды қоқыс жәшігіне тастау керегін жеткізгіміз келеді. Ал сұрыптау мәселесін бөлек тағы көтереміз. Одан бөлек биыл сенбіліктер өткізу, жастармен жұмыс істеу, келесі аптада өтетін эко-волонтерлар арасындағы онлайн мектепті ұйымдастыруды қолға аламыз», — деді Елдос Абақанов.

StopMusor жобасы халықтың сауаттылығы мен әлеуметтік жауапкершілігін арттыруға, сондай-ақ азаматтар арасында тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жарату мәдениетін тәрбиелеуге бағытталған.

20 көктем, 20 күз» көрмесі өтті – Soros Foundation – Kazakhstan

90-жылдардың соңында елімізде саяси және қоғамдық өмірдің қызып тұрғанына қарамастан, «Terra Incognita» көрмесі аясында қойылған Елена және Виктор Воробьевтердің «Суретші ұйықтап жатыр» инсталлациясы көп жағдайдың мәнін ұқтырғандай. Сол кездегі еліміздегі шығармашылық күштердің жағдайы туралы тура, шынайы, батыл сипаттаған аталмыш инсталляция биыл Италияға дейін жетіп, 57-ші Венециандық биенналидің негізгі жобасында мамырдан бастап қарашаның соңына дейін қойылған болатын.

«20 көктем, 20 күз» көрмесі аясында аталмыш тандем біздің даңқты құқық қорғаушы құрылымдардың жемқорлығы мен бихевиоризміне арналған «Мент-Арт» жұмысын ұсынды. Тағы бір жұлдызды суретші, кезінде Terra Incognita көрмесінің қатысушысы болған Ербосын Мелдібеков қалың көпшілікке өзінің «Пастан» видеожұмысын ұсынды. Аталмыш жұмыс 2001 жылы жасалса да, өзінің маңыздылығын әлі күнге дейін жоғалтқан жоқ.

Суретші ерлі-зайыпты Сәуле Сүлейменова мен Қуаныш Базарғалиев жұбының ұзақ әрі жемісті шығармашылық жолы оларды кез келген жағдайға сараптамалық негізде қарауға алып келді. Қоғамдағы жағдайды әртүрлі сезінетін олар, қоғам жағдайының түрлі-түрлі аспектілерін қарастырады. Егер Сәулені шынайы адамдар, нақты тағдырлар мен өмірлер қызықтырса (ХҚКО. Тіркеу.2017), Қуанышты мемлекеттік идеология мен ЛГБТ мәселелерін біріктіре отырып (Батырларды көргіңіз келеді ме? Олар менде бар (2015)), символикалық бағытта жұмыс істеген көбірек қызықтырады.

Владимир Третьяковтың көрмеге ұсынған жұмысын не документалдық, не қойылымдық фотографияға жатқызуға келмейді. Мәселен, ол ұсынған фотоциклдің бірі – “Жаңа өзен” (2011 жыл) – жұмысшылар мен полиция қызметкерлерінің қақтығысының нәтижесі туралы баяндайды. Суреттердегі фрагменттілік, үзілген ырғақ пен үлкен кеңістіктер жалпы құлазу мен ішкі дағдарысты көрсететіндей. Ал «Ессіз ғашықтық…» циклі біздің қоғаммен әлі күнге дейін қабылданбай келе жатқан денсаулықтарында менталдық бұзылыстары бар адамдардың ерлі-зайыптылық қарым-қатынас пен отбасылық өмір сүруге деген құқығы туралы баяндайды.

Көрмеге қатысып жатқан жас суретшілер оның “Адам құқықтары: 20 көктем, 20 күз» деп аталып жатқанын онша ескермесе керек. Оларды шын мәнінде көрменің бастапқы бөлігі ғана қызықтыратындай. Яғни, өз жұмыстары арқылы олар адам құқықтары, оның сақталмауы, және онымен өздерінің мүлде көндіге алмайтындықтары туралы баяндайтындай. Мәселен, Виктория Ли «Ұят» циклы аясында жалғызбасты аналардың өмірі туралы фотобаян (2017) дайындаса, Зоя Фалькова көпшіліктің назарына «Evermust» – «Әркім міндетті» (2017) жұмысын ұсынды. Осы арқылы әйгілі Everlast фирмасы әйелдің кеудесі түрінде жасаған боксер тұлыбын ұруға шақырады. Сүйінбике Сүлейменова клубтық виджеингтің видеоқұжаттамасын ұсынды. Видеода демалып, би ырғағымен сейілу үшін келген жастардың кенеттен экраннан әйелдерге қарсы жасалған зомбылықтың кадрлары көрсетілгендегі олардың реакциясын байқауға болады. Белгілі карикатурист Мұрат Ділманов жұмысы арқылы Қазақстандағы сөз бостандығы туралы баяндаса, өнерде қадамын енді жасап келе жатқан, өте зерек Арман Саин көпшіліктің назарына аға буын үшін түсініксіз болып табылатын жұмыстағы жекеменшік құқығы туралы баяндайтын «Адам тұтынушының құқығына қарсы» (2017) жұмысын ұсынды.

Сәуле Дюсенбина үйде де босаңсымау үшін тұрақты бақылау мен қоғамдағы кереағарлықты күшейту мақсатында интерьерді арнайы өрнекті обойлармен безендіруге шақырды (“Wall paper ornament”, 2014). Мария Вильковиская және Руф Джербекова керісінше өздерінің аудиоинсталляциясы арқылы барлығы баруға талпынатын, бірақ қозғалу шектеулігіне байланысты бара алмайтын жұмақ елдің қандай екенін көрсетеді (“Адам емес құқықтары бойынша комитет. Тыңда!” 2017).

Біздің жастарымыз «Адам құқықтары декларациясының» барлық тарауларын жатқа айтып бере ала ма, жоқ па белгісіз. Десек те олар қамтуға тырысқан мәселелердің ауқымдылығы және Қазақстанда адам абыройы мәселесіне назарды аудартуға деген ниеті өсіп келе жатқаны шүбәсіз факт.

Суретші оянған сыңайлы.

Екінші жыныс: Әйелдер құқығын қорғап жүрген 15 суретші әйел

Лучшее на казахском языке

Артемизия Джантилескиден бастап Мило Мойреге дейін. Buro 24/7 редакциясы өнерде әйелдер құқығын қорғаған басты феминистерді еске түсірді. Келесі жолы сізден: «Әйелдер арасында Леонардо немесе Микеланджело деңгейіндегі суретшілер неге жоқ?» деп ойға сыймайтын бірнәрсе сұраған кезде, Линда Нохлиннің дәйексөзін және 15 есімнен құралған төмендегі тізімді айтыңыз

Бүгінде заманауи мұражайлар топтамасы өнер әлеміндегі шынайы түрлілікті көрсетпейді. “Өнер әлемін миллиардерлер мен олардың арт-диллерлері басқарады, олар өздерінің құндылықтар жүйесін танытатын туындыларды сатып алады – деп әңгімелейді Guerrilla Girls тобының белсендісі. – Біз өнер белгілі бір адамның қызығушылықтарына жауап беріп қана қоймай, жалпы мәдиениетті көрсетуі тиіс деп ойлаймыз. Көп жағдайда, еркектердің”. Егер өнерде – адамдар қызметі саласының ең озық – әзірге дейін гендерлік кемсітушілік бар болса, өзгелері туралы не айтуға болады? Біз өздерінің әрекеттері арқылы құқық теңсіздігімен күресіп, озық әйелдер қоғамын толғандыратын мәселелер туралы айтқан 15 суретші әйелді таңдадық. 

 

АРТЕМИЗИЯ ДЖЕНТИЛЕСКИ

Артемизия Джентилески Флоренциядағы көне Еуропа көркем өнер Академиясына қабылданған алғашқы әйел болды. Сол кездегі аздаған суретші әйелдер секілді ол да кескіндемешінің қызы болды. Бала бола тұра Артемизия зорлау әрекетін басынан өткерді. Қорларлық сот тексерісінен кейін оны зорлаған адамды бір жылға түрмеге қамады. Оның Караваджоға сілтеген әйгілі «Юдифь, бас шабатын Олофернасы» осылай пайда болған.

 

Осы сюжет бұдан кейін оның жұмыстарында жиі қайталанды – «Иаиль мен Сисара», “Артаксерс алдындағы Есфирь”. Артемизия феминист әйел болған жоқ, ол әйелдердің құқықтары үшін күреспеді, бірақ өнердегі қалыпты патриархаттықты теңселткендердің алғашқысы болды. 

 

ЮНИС ГОЛДЕН

Америкалық Юнис Голден өткен ғасырдың 50-шісінде жалаңаштанған болмыс суреттері кеңінен танылған феминистік өнердің негізін салғандардың бірі болды. Оның жұмыстары өзгелерінен моделі ер адам болғандығымен ерекшеленеді, суретші осылайша әйелдер тәнін объектілеуге қарсылық білдіргісі келген. Оның ең танымал картиналары – Landscape 160 мен Nothing But Nudes. Ол жерде еркек тәні қорғансыз кейіпте бейнеленген. 

 

ЯЕИ КУСАМА

Яеи Кусама 1960-шы жылдары Нью-Йоркке көшіп келгенде өзінің қайталанатын нүктелер арқылы жасалған фирмалық өрнектерінің арқасында танылған. Сыншылар оның көркем суретке, инсталляция мен перформансқа деген бейдәстүрлі авангардтық тәсілді пайдаланатынын бірден аңғарған. Кусама феминизмдік толқынның алғашқы суретшілерінің бірі болып саналады.

1962 жылы Яеи «Аккумуляция N 2» жұмысын ұсынады – матадан жасалған жұмсақ өскіндерден құралған диван. Объектілерді көмкерген шошақтар – еркектің “фаллилиялық” қожалығына пародия сынды. Шамамен осы уақытта Кусама инсталляциялар ойлап тауып, перформанстар қоя бастаған болатын, Infinity Mirror Room – Phalli’s Field – оның барлық жұмысы адам тәнінің айналасына бағытталған. Сол уақыттағы танымал туындылардың бірі – көптеген жалаңаштанған адамның қатысуымен өткен 1969-шыдағы Grand Orgy To Awaken The Dead перформансы. 2014 жылы Кусама ең қымбат суретші әйелге айналды. Оны White No.28 атты жұмысы Christie’s аукционында $7 миллионға сатылған.

 

ДЖУДИ ЧИКАГО

70-шілерде өнерде арт-феминизмге нақты әрі бұрмалаусыз орын берілді. 1971 жылы Линда Нохлиннің “Ұлы әйел суретшілер неге жоқ?” атты эссесі жарық көреді, аталған туындыда өнертанушы әйелдер арасында Микеланджело дәрежесіндегі суретші әйелдердің болмауының себебін әңгімелейді. Нохлин проблеманы қоғамдық институттер жүйесі жоқтығы мен білімге қол жеткізе алмаушылық салдарымен байланыстырды. Дәл осы уақытта аренада бүгінге дейін “бірінші ұрпақтың суретші феминист әйелі” саналатын суретші Джуди Чикаго пайда болады – “феминистік өнер” терминін Чикаго енгізген болатын. Оның ең танымал жұмысы “Арнайы кешкі ас” инсталляциясы. Жұмыстың формасы 39 адамға арналған банкеттік үшбұрышты үстел, үстел үстіндегі орындар батыс өркениетінің ұлы әйелдеріне арналған. «Арнайы кешкі асты» алғаш рет 1979-шыда Сан-Францискодағы заманауи өнер Музейінде көпшілікке көрсеткен болатын, жұмысты үш ай ішінде 100 000-нан астам адам көруге келген. 2007 жылдан бері ол Бруклин музейінің тұрақты экспозициясында тұр.

 

МАРТА РОСЛЕР

Арт-феминизмнің тағы да бір басты тұлғаларының бірі Марта Рослер болып табылады, ол да Джуди Чикаго сынды 70-ші жылдардағы америкалық сыни өнерді бейнелейді. Рослер жылтыр журналдардағы әйелдердің фотосын түрлі асхана жабдықтарымен қатар қояды. Рослер әйел мен оның тәнінің қоғамда тұрмыстық заттар деңгейіне дейін төмендетілгенін және оның қызмет ету мақсаты мен оған тағайындалған міндеттерді қатты айқындады. 

 

АНА МЕНДЬЕТА

Кубиндік суретші Ана Мендьета феминистік өнерде фото суретті алғаш қолданғандардың бірі болды. 1972 жылы Ана перформанстар қоя бастады. Оның саясатқа бағытталған жантүршіктірерлік, жануарлар қаны жиі қолданылатын жұмыстарының басты тақырыбы – әйелді зорлау (Ана бала күнінде отбасымен бірге Кубадан қашқан). Ол боди-арт, лэнд-артпен бірге әртүрлі табиғи ортада – ағашта, балшықта, құмда дененің суретін жасаған. Алайда Ананың ең танымал жұмыстарының сериясы – кемсіту шекарасының тұрақсыздығын баяндайтын Facial Hair Transplants жобасының суреттері.

 

СИНДИ ШЕРМАН

Автопортреттердің шексіз сериясы арқылы танылған америкалық Синди Шерманды заманауи өнер әлеміндегі ең беделді суретші әйел деп атайды. Синди балалық шағында ескі киімдерді киіп алып өзіне кемпірдің, жалмауыз кемпір мен құбыжықтың рөлдерін ойлап табатын болған. Бұл балалық шақтың қызығушылығы Шерманның кейінгі шығармашылығын қалыптастырды – көрген көз таң қалудан жалықпайтын жаппай автопортрет. Өзінің өнімді өмірінде Синди мыңға жуық фото жасаған – киномелодрамалар рухындағы ақ-қара стильдеуден бастап классикалық шеберлер кейіпкерінің кенебіне дейін. Бірақ Синди феминистік өнер иконасы танымалдылығын киноматографиялық жұмыстар сериясынан кейін алды. Стереотиптік әйелдер образын жасай отыра ол бұл рөлдердің жасанды екенін ашқан және олардың қатардағы әйелдің күнделікті тұрмысына қандай әсерін тигізетінін анықтаған. Осылайша ол фото суреттер арқылы жасанды образдың қалай жасалатынын көрсеткен.

 

ЛИНДА БЕНГЛИС

Линда Бенглис 70-шілер толқынындағы көзге түскен соңғы өкілдерінің бірі болды. Оған танымалдылықты ақсөлден, балауыздан және полиуретаннан жасалған жұмыстары алып келді, алайда оның ең көзге түскені фото суреттер сериясы болды, бірінде суретші фаллоимитатормен жалаңаштанып тұрған. Бұл туынды сол уақытта ерлер басқарған көркем жүйеге жауап болды. Сурет заманауи өнер әлемінде кеңінен танылған “Артфорум” журналында жарияланды және Бенглиске арт-феминизм бейнесі атағын алып келді.

 

НАН ГОЛДИН

80-шілердің дәуірін фотосуретші Нан Голдиннің жұмыстарынсыз елестету мүмкін емес. Нан өзінің бірінші суреттерін әпкесінің жерлеу рәсімінде жасаған. Ол бұл суреттердің өзін мойындау тәсілінде өзін-өзі тану құралы болғанын еске түсірді. Кейін Голдин 80-ші жылдардағы шығармашылық богемалар өмірінің барлық деталі – түнгі клубтар, есірткіге тәуелділік, бітпейтін сауық кештерін жіті құжаттай бастады.

1986 жылы Нан Голдин “Сексуалдық тәуелділік туралы баллада” атты кітап шығарды, атап айтқанда бұл авторды ХХ ғасырдың үздік фотографтарымен қатар қойған, табысты фотокүнделік болды. Осылайша, Голден жалаңаштанған болмысты барлық формасында суретке түсіріп, оны бейнелеуге суретші әйелдердің де құқығы бар екенін бекітті. Секс табу болудан қалды.  

 

GUERRILLA GIRLS

1985 жылы құрылған арт-белсенділер Guerrilla Girls анонимдік тобы өнер әлеміндегі гендерлік және жаппай кемсіту сұрақтарымен айналысады. 1984 жылы Нью-Йоркте An International Survey of Painting and Sculpture атты заманауи өнер Музейі ашылды. Ол жерде 13-і әйел адам болған 169 суретшіні таныстырды. Осы жылдың 14-ші маусымында Guerrilla Girls белсенділерінің бірінші көпшілік алдына шығуы деп санауға болатын суретшілер тобы музей ғимаратына қарсылық акциясына шықты. 30 жыл бойы әйел суретшілер гендерлік теңсіздікті туралау мақсатымен заманауи өнер әлемінде үлкен жұмыс атқарды. Топ Стивен Кольбердің кешкілік шоуында мәлімдегендей, соңғы нәтижелерге сүйенсек, алда көптеген жұмыс күтіп тұр. “Ирония көпшіліктің сексизмнің 70-шіде, 80-шіде өнерде дамып, артынша мәселе шешілді деп ойлауында. Бұл қате. Біз әлі күнге дейін қорқынышты статистиканы бақылап келеміз және осыған орай Guerrilla Girls бұрынғыдай өзінің саласын жалғастыра бермек”, – дейді Зубейда атты мүшесі. Guerrilla Girls өздерінің арандатарлық постерлерінің арқасында танылды. Ең кеңінен таралғаны – Do Women Have To Be Naked To get Into Met. Museum?

 

ОРЛАН

Франциялық суретші Орлан пластикалық отаға арналған жұмыстар тізбегінің арқасында 90-шы жылдары танымал болды. Ол шығармашылыққа өзінің тәнін пайдалану арқылы көзбен шолу өнерін кеңейтіп қана қоймай, әйелдерге патриархалдық қоғаммен таңылған сенімсіз сұлулық стандарттарына назар аудартты. 90-шының соңында Орлан өзінің тәні мен бетін өзгерту үшін бірнеше пластикалық ота жасатты. Бұл перформанс адам тәнін өзгертудің қаншалықты мәнсіз екенін көрсеткендей болды.

 

ДЖЕННИ СЭВИЛЛ

Британиялық суретші Дженни Сэвилл классикалық көркем сурет жанрында жұмыс істеуді жөн көретіндіктен, заманауи суретші әйелдер арасында ерекше орын алады. Оның негізгі құралдары – кенеп пен акрил. Дәстүрлі тәсілді қолданғанына қарамастан бірінші көрме табысты өтті – оны сол кезде коллекция жиюшы әрі меценат Чарльз Саатчи байқады. Ол барлық жұмысты сатып алды және суретшіге 18 айлық келісімшарт ұсынды. Соның қолдауымен Сэвилл классикалық стандарттарды негізге ала отырып концептуалдық өнер – әйел болмысының жалаңаштанған суретін жасап шығарғаны үшін сындармен жақсы ниетпен ұшырасты. Оның жұмыстарының көп бөлігі адам тәнін бұрмалауымен ерекшеленеді. Суретшінің өзі гендерлік философия мен феминистік тәсіл шабыттандыратынын айтады, мұнымен қатар, Синди Шерман жұмыстарындағы шабытты сіңіретін көрінеді.

 

ТРЕЙСИ ЭМИН

Трэйси Эмин – ағылшын суретшісі және актриса, “Британиялық жас суретшілер” тобының бір өкілі. Оның Тернер жүлдесіне үміткерлер тізіміне кірген “Менің төсегім” инсталляциясы көбірек танымал болды. 2014 жылы айналасында тұрмыстық қоқыс шашылып жатқан, жиналмаған төсек-орынды қамтыған арт-жоба Christie’s аукционында $4,3 миллионға сатылды.

Сыншылар суретшінің шығармашылығын түрліше қабылдайды: бірі оның көп жұмысы арнайы бір мақсатсыз кереғар қылықта құрылған деп ойласа, өзгелері Трейси заманауи әйелдер өнерінің толқынын бейнелейді деп ойлайды. Қандай жағдай болса да Трейси Эмин заманауи өнердің ең коммерциялық табысты суретшілерінің бірі болып табылады – қазіргі таңда ол арт-диллер әрі коллекционер Чарльз Саатчидің қоластында.

 

МИЛО МОЙРЕ

Арт-феминизмнің соңғы толқынын біз қазір бақылаудамыз. Өз ойын білдіру үшін радикалдырақ құралдар таңдайтын көптеген жас суретші пайда болуда. Мило Мойре – өзінің ашық перформанстары арқылы танылған швейцариялық суретші. Мило Кельн алаңдарының бірінде ақ кенептің үстінде тұрып бояу толы жұмыртқа “босанған” The PlopEgg Painting перформансынан кейін танылды. Жұмыртқалар ақ парақта жарылған және түрлі өрнек құраған. Суретші өзінің сексуалдық зорлық пен соққыға жығылған әйелдерге қолдау көрсеткен соңғы акциясын Кельнде өткізді. Суретші жалаңаштанып Кельннің басты алаңына: “Бізді сыйла, біз – жалаңаш болсақ та, жабайы құс емеспіз” деп жазылған плакатпен шықты.

 

ШАМСИЯ ХАССАНИ

Феминистік өнердің серпілісі гендерлік теңсіздік тек соңғы жылдары ғана көтеріліп жүрген мұсылман елдерінде де байқалады. 25 жастағы Ауғаныстан тумасы Шамсия Хассани 2010 жылдан бастап граффити сала бастаған. Ол екі жыл қатарынан Ауғаныстандағы жалғыз көше суретшісі болды. Оның көптеген жұмысында паранжадағы әйелдер бейнеленген, бірақ бұрышталған иық пен жамбас арқылы көрініс тапқан “жанданған” силуэтпен. Жұмыстарының өзге кейіпкері – балықтар, аквариум түбіндегі балықтар. Шамсия Кабул көшелерінде әйелдердің қандай жағдайға тап болғандығын айтады: көшеге барлық тәнін жасырып, паранжа киіп шығатындардың өзі ашық тобық пен білекке бола сөз естулері мүмкін, кейде қорлайтын, тіпті қауіпті назардан еш құтылу мүмкін емес.

«Мен заманымның куәгерімін» – Қазақстан жас суретшілерінің шығармашылығына көзқарас

«100х100 Мен заманымның куәгерімін» көрмесі

Гүлнар Жуваниязова
Қазақтың қолданбалы өнері
орталығының аға ғылыми қызметкері
өнертану магистрі, ҚР СО мүшесі


Мәңгілік жалғасқан өнер, бүгінгі суретшілердің шығармаларында өзіндік ерекше нәтижесімен танылуда. Суретшілер қай ғасырда өмір сүрмесін заманына қарай ағымдық жаңашылдыққа әрдайым ұмтылады. Дегенмен заманды өзгертетін адам. Уақыт пен кезеңнің қозғалысы жаңашыл жаңғырыққа толы екеніне біздер бүгінде куәміз. Кенеп бетіндегі әрбір сызық заманның толқыны десек, соның жаршысы суретші.

Ал, суретші деген кім? Суретшi – жаңалықтың, сонылықтың үлгiсi. Ол жыршы. Сондай-ақ, уақыт пен кеңістік болмысын уағыздаушы. Заман ағымына қарай суретшi ненi болса да жаңа беттен бастайды емес пе. Ол – абсолюттiк жаңалықты жасаушы десек қате болмас. Мiне, суретшілер өнердiң басталу қайнар көзiн зерттеп көнеге, қарапайым дүниеге жан бітірушілер. Сондықтан суретшілер өз заманының куәгері ретінде ой-түйсіктерін көрермендеріне дер кезінде жеткізуге ұмтылады.

Осы тұрғыда зерттеудегі ғылыми мақаланың басты мақсаты Қазақстан заманауи бейнелеу өнерінде суретшілердің шығармашылығының негіз бен бағыттық ұстамдылығының маңызын ашуда елімізде өткен көрмелерге сүйендік.

Қазақстанның аймағында күнсайын аталып өтетін көрмелердің әрбірі жариялайтын жаңалығымен маңызды. Егер де, біздер Қазақстан тәуелсіздік ел болған уақыттан қарасақ, мәселен, 1990-2017 жылдар аралығында өткен «Шығысқа саяхат», «Үлестен құр қалғандардың обсерваториясы», «Шымкенттік трансавангард «Жолайрық», «Алуан-Алуан», «Көксерек», «Мың ой», «Із», «Неге олай болмасқа», «Арт сапар», «25х25», «Мың бояу», «Тәуелсіздік тынысы», «Біздің дәуір», «Жаңа ұрпақ», «100х100 Мен заманымның куәгерімін», «Мен осылай көремін» және т.б. көрмелерде суретшілер композициялық туындыларында шыншыл мен ғажайыпты, өткен мен болашақты, бүгін мен ертеңді сеніммен ортаға салды да, салып келеді. Мұнда суретшілер көпшіліктің ішінде булығып жатқан толқынның сыртқа шығуына септігін тигізді. Аталған әрбір көрмедегі туындылар көрермендерді селт еткізбей қоймады. Терең ойға жетеледі. Түсініксіз жайлар орын алды. Сенім мен күдік туғызатын көріністер тарихты қайта парақтауға себеп туғызды. Бұл не?-деген сұрақтар көпшілікке маза бермеді. Суретшілердің кенебіндегі бейнелер, белгі, сызықтар немесе сол образдағы іс — әрекеттер басқа әлемге енгендей әсер қалдырды. Тек ғылыми зерттеу мақалаларда, кітаптарда репродукция ретінде және оқып зердеңді ашуға болатын түпнұсқалар – кескіндеме, графикалық, мүсін, қолданбалы саласында бір-бірін қайталамайтын ерекше композициялық идеядағы өнертуындылар жаңғырды. Суретшілер эмоционалды серпілістерін бірден жайып салды. Бірақ, оны көздің қиығымен қарап қана қабылдау немесе байыбына бармай әлдебір тұжырым жасау мүмкін емес еді. Суретшілер (классикалық өнер) бір қалыпты ырғақта үн қатқан болмысты өнердегі актуалды мәселеге айналдырды.

Бұл мәселені терең түсіну үшін кешегі өткен ғасырдың өнер тарихына бет бұрмай тұжырымдау мүмкін емес деп ойлаймын. Айталық, ХХ ғасырдың 1950-1980 жылдар аралығындағы «кеңестік өнері» деп аталатын шығармашылық туындыларда суретшілер сол заманның рухын бейнелей ұлттық мәнер мен форманы негіздеді. Соцреалистік жүйедегі тақырыпты туындыларда шынайылық әуендеді. Сол ХХ ғасырдың бірнеше онжылдықты қамтитын кәсіби бейнелеу өнерінде мәнерлік өзгеріс болғанмен тұрақты тақырып, яғни заман жаңалығы, бейбіт өмір мен жарқын болашаққа, туған жер рухына бағышталды. Сонымен қатар, бейнелеу формасында сол дәуірдің қол жеткізген жетістіктерін анық та нық сенімділікті көрсету мен халықты жаңа белестерге ынталандыру ұраны айқылдалды. Бұл фактілер кеңестік өнерді зерттеген (Сарықұлова Г.А. Қазақ ССР-нің өнері. –Ленинград, Аврора 1972, Очерки истории изобразительного искусства Казахстана. –Алма-Ата, «Наука» КазССР 1977, Мастера изобразительного искусства Казахстана. –Алма-Ата, Наука 1984,Қазақстан өнері.–Алматы, Өнер 1987, Советтік Қазақстанның бейнелеу өнері. –Алматы, Өнер 1990, Есмаханов А. Қазақстанның қазіргі бейнелеу өнері 60-90 жылдар. –Алматы, «Дидар» 1990, Қазақстан бейнелеу өнері. ХХ ғасыр. –Алматы, 2001, Ергалиева Р.А. Этнокультурные традиции в современном искусстве Казахстана. –Алматы 2002, История Искусство Казахстана. /со автор. А.Галымжанова, Б.Барманкулова, К. Муратаев и т.д.  Алматы 2006, Ергалиева Р.А. Искусство XX века и традиционное мировозрение. –Алматы 2007, Қазақстан бейнелеу өнері. –Москва, Галарт 2013, Қазақ өнері. –Алматы, Елнұр 2013 V-томдық, және т.б) өнертанушылардың монографияларында, альбом мақалаларында нақты айтылды. Дегенмен, кейбіріміз сол фактілердің тікелей куәгері болдық.

Ал, бүгінгі заманауи өнерде өткен дәуірдің сарынын, келешектің ақиқатын тұтастай жүрекке жеткізіп сендіру процесі 1990-2000 жылдары басталды. Шынайылық пен нақтылыққа көзі үйренген халық түсініксіз әрі мәнсіз фигуративті бейнедегі көркем туындыларды әдеттегідей қабылдау мүмкін болмады. Тұрақты классикалық өнерден бас тартып, оған қарама-қайшы акциялық көрмелер орын алды. Ол кезеңде, бұл серпіліс қоғамға айтылған үнсіз үндеу еді. Суретшілердің басым көпшілігі кенепке түсірген мәнсіз нүкте, сызықтардан мазмұны терең композициялық идеялары таң қалдырды. Заман ағымындағы өзгерімдерге куә болсақта, мойындаудан үнсіз бас тарттық. Халықтың үнсіздігі суретшілерді тұншықтырды. Дегенмен, суретшілер үнсіздікке қарсы сөйлемейтін, бірақ бейнелеу тілімен үн қататын жаңа бағытта, яғни символикалық-концептуалды тәсіл, инсталляция, перфоменс, поп-арт, контемпорари-арт немесе актуальды өнер деп аталатын стильде өнер туындыларын тарту етті. Мұнда көз үйренген болмыс пен тылсым қарама-қайшылық әсерді туғызды. Өйткені, тақырып өзгермеді, қайта жаңа тақырыптар орын алды, сол тақырыптарды (көне мәдениет, тарих, миф, туған жер, өмір-тіршілік) өзгеше мәнерде танытуды жөн санады. Бұл көрініске көрермендердің бірте-бірте қызығушылықтары артты. Мұндай серпілістерді күн сайын көруге асықты. Бейнелеу өнеріндегі реалистік тұрақтылық ерекше динамикалық қозғалысқа өзгергені жас суретшілерді де баурап алды. Жаңа буын өнер иелерін дүниенің тылмыс құпиясы, архетип, шаманизмдік және архаикалық мәдениеті қайта жаңғырту, сонымен қатар оның мәнін түсіну қызықтырды. Суретшілерді еліктірген көне мәдениет басты шығармашылық негіздеріне айнала бастады.

Жалпы қарағанда еркін тақырыпта өтіп жатқан көрмелердің негізгі мақсаты Қазақстан заманауи бейнелеу өнерінің бүгінде келбеті қандай, не өзгерді деген өзекті мәселе бірінші орында тұр. Суретшілердің топтасқан көрмелерде сол ХІХ ғ. аяғы мен ХХ ғ. 1970 жылдары аралығында батыс  еуропада қалыптасқан романтизм, символизм, импрессионизм, пуантализм, постимпрессионизм, экспрессионизм, модернизм, авангардизм, фовизм, примитивизм, пуризм, сюрреализм, метафизикалық, абстракционизм, ташизм, оп-арт, поп-арт, минимализм, гиперреализ немесе фотореализм, натурализм, концептуализм, постмодернизм, трансавангард, абстракті, экспрессионизм, акционизм, конструктивизм бағыттарындағы шығармашылық туындыларын көреміз. Заманауи қоғамда тұрақтылық жоқ, әрбір суретші өз құндылықтарын қалыптасқан бағытқа сүйене тілі мен стилін тұжырымдады. Осы тұста суретші Ғани Маданов «…әлем бізге бүтіндей емес бөлшектер арқылы беріледі, оны жинақтап ой-тұжырымымызбен дүние шығарамыз»- дейді. Оның бұл ойын құптауға болады. Шын мәнінде суретшілердің туындысындағы түп нұсқадағы көріністер әсерлендірілген формада беріледі. Осыдан барып суретшілер қандайда архайкалық немесе архетипті тақырыпта келген негізді осы шақтың тіршілігімен байланыстыра шынайылығын жеткізу үшін мазмұнды ашатын бағыттарға сүйенетінін байқаймыз.

Егер де, осы заманғы көзқараспен қарағанда суретшілер абстрактті ойларын реалистік шешімде берген болса, онда композициялық идеясын жеткізу мүмкіндігі сезілмейді. Өйткені, қазір абстрактілік заман.  Сондықтан, ой еркіндігін реалистік формада жеткізу және оны қабылдау қиынға соғады. Реализм – ол бейнелеу өнерінде көргенді сол қалпында мәнерлеп жазу. Ал, бүгінгі уақытта қандай тақырыпта болмасын тылсым дүниенің болмысын формалар арқылы жеткізу мүмкін емес жағдайды суретшілер өз заманының куәгері ретінде креативті ойларын концептуальды шешуге бағыт алды. Бұл, бір жағынан бейнелеу өнеріндегі плюралистік кезең. Демократиялық қоғамның саясаты өз бағытында, ал өнердегі демократия саясаты әрқырлы және аралас-құралас. Айталық көрмедегі суретшілердің топтасқан  немесе жеке  шығармашылығында  байқалатын ырғақтар әрқилы, сонымен қатар бір туындысында бірнеше бағытта шешілген композициялық ырықты танимыз. Осы мәселеде 2016 жылы өткен «100х100 Мен заманымның куәгерімін» көрмесінің мақсаты мен суретшілердің шығармашы ығын талдап, дәлел іздейік. Қазақстанның әрбір аймағынан қатысқан суретшілер «Мен заманымның куәгерімін» дей отыра қоғамда, қоршаған ортада болып жатқан жағдайларды мейлінше түсіндіруге тырысты. Мұнда жаңа буын суретшілердің көне мәдениет тарихы, философия, психология бүгінгі өмірмен байланысты екенін дәлелдеген әрбірінің көзқарасы, қарама-қайшылығы, шыншылдығы көрінді. Ең бастысы, бүгінгі қазақ көркемөнерінде жас буынның ұлттық рухы, ой өрісі биік, өзіндік даралық дағдысы мен білікті шеберлігі және қойылған міндетке жауапкершілігі бар екендігіне көзіміз жетті.

Қоршаған ортаның тепе-теңдік үйлесімділгін ұлттық формада айқындалуын суретшілер жан дүниесінен өткізуге мәжбүр болды. Көрмеде аңыз бен көне тіршілік тылсымы, бүгінгі қала мен дала өмір тынысы, оның атмосферасы сияқты тақырыптық композиция «100х100» форматта туындалды. Бұл көрменің ұстанған мақсаты бір метр де метр көлемдегі форматқа берілген тақырып бойынша өздерінің креативті ойларын бүкпесіз көрсету шарт болды. Сол шартты Қазақстанның әр аймағынан көрмеге қатысқан 39 суретші өз потенциалдарын көрсетті. Әрбір композициялық идея санадан тыс дүние құрайтын бөлшектердің ішкі үндестігімен берілген. Айталық, «100х100 Мен заманымның куәгерімін» атты көрмеде суретшілер пейзаж, натюрморт, портрет жанрындағы кескіндеме, графика қолданбалы өнер саласында шығармашылық мәнерлерінің ерекшеліктерін, креативті ойларын сан алуан бағытта танытты.

Алмас Нұрқожин «Бабалар  ізімен»
Көрмедегі жас суретшілердің шығармашылығына талдау жасар болсақ, суретші Алмас Нұрқожиннің «Жолаушы», «Бабалар  ізімен», «Аманат» жұмыстарының композициялық идеясы кең ауқымды. Материализм бағытында салынған бұл туындыларда қазақ халқының болмысы меңзелген. Мәселен, суретшінің «Аманат» туындысында мотоциклдегі адам бар дүниесін арқасына артып көпірдің жол бойында келе жатқан сюжеттік композицияда киізге ала арқанмен байланған қазақ киіз үйдің шаңырағы, керегелері, уықтары және жиһаздары формалық тұрғыда емес анық берген. Туындыдағы кейіпкердің іс- әрекетін динамикалық қимыл қозғалыста шынайы берген. Сырт көзге иллюзионистік шындық ретінде көрінгенмен, бұл композициялық идея шынайы тіршіліктің күйіне әбден жанасады. Қазақ халқының өзіндік болмысы мен менталитетінде «аманат» қасиетті іс болып есептеледі. Ел ішінде айтылатын «Аманаты жоқ пақыр болма» -деген сөз қанаттары бекер айтылмағанды. Аманат – ұрпаққа артылатын міндет. Ол әрдайым ұрпақ сабақтастығымен жалғасатын ел, жер, ұлт аманаты. Ұмытылмайтын өмір тынысы. Соны суретші қылқалам серпілісімен тамаша сезіндірген. Сюжеттік композициядағы түсті бояулардың динамикалық үйлесімділігінен көрінетін, бірақ шындықтардың көрінбейтін визуалды реализмі қиялдың күшімен көруге болатын тақырып. Кешегі мен бүгінгі, ертеңгі ақиқаттың шындығына сендіретін жұмыс.
Алмас Нұрқожин «Аманат»
Суретшілердің бейнелейін деген құбылыс неғұрлым өткір болса, олардың бет бұрған формасы соғұрлым абстракциялық реализмге жақын, әрі мәдениеттің тарихи пласттарына терең үңілуге жетелейді. Суретшілер шығармашылық тынысында әлде бір тұжырымға қол жеткізу үшін әрдайым ізденісте жүреді. Бұл, қай ғасыр болмасын суретшілердің өнер жолы.  Осы тұста өнертанушы Е.С. Громов «Художественный образ рождается в сложном процессе творчества, в процессе отбора и осмысления с определенных  мировоззренческих позиций жизненных впечатлений и наблюдений» <<…>>, только тогда становится фактом настоящего искусства, когда оно преломлено через индивидуальное характеры и жизненные ситуации» -деген түсінік береді [1. 25-30 б.].
Бақыт Сейсенханұлы «Үміт»
Сан түрлі көзқараста шешілген тақырыпты көрмеде шығармашылық формалар кездейсоқ әрекеттің нәтижесі емес, ол бейнелеудегі логикалық тіл десек қате болмас. Өзінің ерекше туындысымен ерекшеленген суретшінің бірі Бақыт Сейсенханұлы. Оның «Үміт», «Ұя» атты туындылары композициялық идеясымен сана сезіміңді бір шексіз әлемге жетелейді. Мағынасы терең, мазмұны ауқымды бұл жұмыстар бүгінде болып жатқан кейбір жайттарды қайта сезінуге жетелейді. Соның куәгері ретінде шындық ащы болса да кенеп бетіне суреттеген автор өз ойын былай жеткізеді – «…қазақ мәдениетін, дүниетанымын, жалпы қазіргі өмірді осы композицияларда қазақтың түсінігіндегі бейнелер арқылы жылқы, домбыра болсын, сол элементтерден күй-жайын көрсеткім келді». «Үміт» туындысында ескегі жоқ үрмелі қайықтың үстінде еріктеулі ақбоз ат, мойнына құтқару қамытын киген жас жігіт және қазақтың қара домбырасы сюжеттік көзқараста ауыр қабылданады. Мұнда әрбір адамның басына түскен ауыртпашылық қамыттай оралып тұрғанын айқындалса, бір жағынан сол тығырықтан шығар үміттің лебі сезілетінін еріктеулі жылқының образымен жіктезген. О заманнан қазақ не көрмеді, бірақ сабырлық пен саналы үміттің арқасында бүгінде тәуелсіз елі болып отырғанымызды да сездіретін жұмыс. Ұлттық рухқа тұнып тұрған жүмыстың бірі. Осы сезімді суретші бояу алысынан да меңзейді. Күңгіттеу, бірақ артынан күн нұры шуағын шашып мың бояуға боялатын аспан, ұшы құйыры жоқ теңіздің беті енді сабасына түскен ырғағын  көк, ақ, көгілдір, қызыл түстердің өз ара үндестігінен үміттің шырағы сөнбейтінін білдірген.
Бақыт Сейсенханұлы «Ұя»
Суретшінің шындықтың көре алмайтын тұстарын визуалды тұрғыда бетке шығару шеберлігін ерекшелейді. Бақыт шығармашылық туындыларын ой елегінен өткізе отырып, сұрыпталған идеяларын кенеп бетіне материализм және абстракті-реализмде шешкен. Сонымен қатар «өмірден түңілме, бір үміт шырағы барына сен» — дегендей  суретші «Ұя» туындысында осы қағиданы жүрегіңе жеткізе кенеп бетіне суреттеген. Сюжеттік композицияда ен далада қалған қазақтың қара киіз үйінің топтамасынан ажыраған сықырлауық есігі, оның маңында сурет салып отырған суретшінің бейнесі, есік маңдайына ұя салып балапандарын қанаттандырып отырған қарлығаш, құлазыған даланың аспанмен тірескен шексіздік – қазақ халқының қаншама өткен тарихи сарынның үні естілетіндей. Ал сурешінің бейнесі сол өткен сарын мен бүгінгі ақиқаттың арасын қосатын жыршы ретінде берілген. Туындылардың композициялық тұжырымын өмір сүріп жатқан және тірі емес әлемнің метафизикалық жағынынан қарастырған. Сондықтан, суретші сюжетте берілген жансыз бен жанды дүние өз әлемінде тіршілік құпиясы бар екенін  дәлелдеді.
Лара Керешова «Жаңа. Жас»
Кеңістік пен уақыт аралығын бойлай түскен адам өмір тіршілігін әңгімелейтін суретші Лара Керешованың «Жаңа. Жас» графикалық туындысы таным принципінде шешілген. Философиялық ұғымда суреттелген бұл композициялық идея ұрпақтар сабақтастығының тең тенденциясын түсіндірген. Графикалық жұмыста әртүрлі ұлттың портретті шеңбердің айналасына бейнеленген. Ал, сол шеңбердің ішінде туылмаған нәрестенің бейнесі. Шеңбердің бетінде ерсілі-қарсылы тізбектелген антропологиялық өрнек айналыс қозғалысты айқындап тұр. Әрбір портрет анық және эмоциялық сипатта салынған. Сондай- ақ әрбір ұлттың өзіне тән бет-бейнесі, рухани бітімі, дүниетаным айнасы айқындалған. Егер де сюжетке қарай «сюрреализм» — деп тұжырымдауымызға әбден болады. Сюрреализм нақты, бейсаналық, армандардың шегінен тыс өмір туралы идеяны білдіреді. Сонымен қатар, саналы ойдан мағына береді. Міне, суретші Лара сюжеттің мақсатын шынайылық пен шындықтың арасындағы мағынаны тұжырымдайды.

Сондай-ақ, көрмеде Дәуренбек Бекназаров «FM», Зарина Ниязов «Картина 2», Жансая Кикібайқызы «Отбасы» және т.б. жас суретшілер тақырыпқа байланысты өзінің идеялық шығармаларын шынайы өмір-тіршілікпен іспеттестіре өз заманының куәгері екендерін туындыларынан танытты. Көрмеде қаламгерлер өз алдына ұлттық идеалдарды, сана принциптері мен адам өмірінің критерилерін қайта қалпына келтіруді негізгі міндеттері етіп қойған сынды, және бұл мәдениет реконструкциясын жүргізу олардың қолынан келді деуге болады. Ұлттық сана принциптерінің реконструкциясы кескіндеме кенептерінде бүгін немесе сол сәтте болып жатқан көріністерді реализм мен абстарактты бағытта баян етеді. Суретшілердің шығармашылық тәжірбиесімен ізденістеріне және Қазақстан бейнелеу өнеріндегі жалпы кезеңдік өзгеріс бағытына өнер зерттеуші Р. Ә. Ерғалиева мынадай түсінік береді: «…в творческой практике художников разных поколений традиционные ценности, критерии и идеалы были трансформированы, интерпритированы  и адаптированы  к  новым формам  художественного самовыражения. Постоянный духовный диалог с принципами миропонимания и мировидения предков, ведомый казахским  искусством,  сформировал уникальный феномен казахского изобразительного  искусство» [2. 89 б.].   Қандайда бір тақырыптың мазмұнын ашуда немесе көрермендеріне жеткізуде рухани дүниетанымдылықтың түсінікті бейнеленуі үшін өнер иелері әрдайым ұлттық философияға және ұлттық психологияға бет бұрады. Осыдан олардың қолтаңбалық ерекшелігі, шығармашылық бағыт ұстамдылығы және композициялық мазмұндық мәні терең ұғымда сауатты сомдауына септігі тигені шығармаларынан көреміз. Өйткені, бұл ілімсіз мәдени-тарихымызды түсіп ұғыну мүмкін емес деп ойлайлым. Сонымен қатар, өнердегі белгіленген бағыттардың өзі осы ілімнің тұжырымдауынан туындағанын да білеміз.  Уақыт ырғағында өнер философия мен психология ілімімен тығыз байланыстығын бейнелеу өнерінде нақты дәлелденді. Жаңа ғасыр адамға жаңа ойлауды, тарихқа деген жаңа көзқарасты тудырады. Өткен ғасыр мен қазіргі заманауи дәуірдің ағымын айқындайтын, осы дәуірде орын алған терең өзгерістер мен құбылыстар ұрпақтың санасына терең және тез еніп, жаңа шындыққа көзқарастары өзгеріп жатқанына біздер бүгінде куәміз.

Әдебиеттер тізімі:

 

Қолданылған материалдар:

1. Громов Е.С. Мировоззрение, мастерство поиск в творчестве художника. — М., «Советскийй художник» 1965, с. 20

2. Ергалиева Р.А. Искусство XX века и традиционное мировозрение. с.23-27 

3. Сарықұлова Г.А. Қазақ ССР-нің өнері. –Ленинград, Аврора 1972,

4. Очерки истории изобразительного искусства Казахстана. –Алма Ата, «Наука» КазССР 1977,

5. Мастера изобразительного искусства Казахстана. –Алма-Ата, Наука 1984,

6. Қазақстан өнері.–Алматы, Өнер 1987, Советтік Қазақстанның бейнелеу өнері. –Алматы, Өнер 1990,

7. Есмаханов А. Қазақстанның қазіргі бейнелеу өнері 60-90 жылдар. –Алматы, «Дидар» 1990,

8. Қазақстан бейнелеу өнері. ХХ ғасыр. –Алматы, 2001,

9. Ергалиева Р.А. Этнокультурные традиции в современном искусстве
Казахстана. –Алматы 2002,

10. История Искусство Казахстана. / со автор. А.Галымжанова, Б.Барманкулова, К. Муратаев и т.д. –Алматы 2006,

11. Қазақстан бейнелеу өнері. –Москва, Галарт 2013,

12. Қазақ өнері. –Алматы, Елнұр 2013 V-томдық

Образовательные учреждения отдела образования города Балхаш

 

     Жаһандану заманында халқымыздың ғасырлар бойы жинақтаған бай тәжірибесін, рухани құндылықтарын өскелең ұрпақтың санасына сіңіріп, бойына дарыту, ұлттық патриотизмді өрістетіп, халқымыздың салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын сақтауға  тәрбиелеу. Мектеп –лицей кітапханасы оқушылардың интеллектуалды

           Деңгейін өсіретін ақпарат алаңы.Сапалы білім мен  саналы тәрбие алатын рухани орталық. Кітапханада библиогалерея, кітапхана бульвары буктрейлер, библиоквилт, әдеби караоке, библиоглобус, көрме-инсталляция, виртуалды ұсыныс, әдеби-виртуалды карта секілді т.б. кітапханалық жұмыс формаларының түрлері мен көрмелердің жаңа бағыттары мен жаңашыл жолдарын оқырман  назарына ұсыну басты міндетіміз.Дәстүрлі өткізілетін Кітап оқу және инновация,Кітапханалық өлкетану- зор мүмкіндіктер аймағы Ғажайып ертегі әлемі кітапханада.Баспасөз беттері-жаңалық жаршысы.  мектеп кітапханасы мерзімді басылымдарға  оқырманның рухани жан-дүниесін кеңейтуге сыныптарда түрлі оқу-тәрбиелік шараларын өз деңгейінде өткізуге көп көмегін тигізсе, сонымен бірге мектеп мұғалімдері мен оқушылары әдістемелік көмекші құрал ретінде пайдаланады.

            Кітапхана жұмысының қажеттілігі мен ерекшелігі, ол мектеп ұжымының барлық оқу жүйесіне қатысушыларына, оқу бағдарламасының түрлерін жаңа кітаптарды, электронды әдеби шығармаларды, нұсқаулықтарды, әдістемелерді, оқулықтарды басқа да материалдарды ұсынатын ақпараттық орталық.

          «Рухани жаңғыру -жарқын болашағымыздың негізі» мәдени өнімдеріміз -рухани құрал алдымен кітап түрімен өркендеуі тиіс, сондықтан мектеп кітапханасында көпшілік жұмыстар республикалық «Бір ел-бір кітап» акциясына қатысу, «Кітап әлемді бағындырады » 2-11 сыныптар кітап сыйлау акциясы,» Интернет орнына кітап», «Оқуға міндетті-100 кітап аллеясы» , дәстүрлі» Оқитын отбасы» сайысы, «Үздік оқырман»»әдеби аукцион, буккроссинг, флешбук, поэтикалық марафон, библиофреш ұйымдастырылады. Оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен ақпараттық мәдениетін дамытуда рухани-құндылығы бай салауатты тұлғаны қалыптастыру үшін кітапхананың маңызы зор.

Кітапхана қызметінің  бағыттары:

  • кітапхана қорын ұйымдастыру;
  • оқу бағдарламаларына сәйкес оқу үдерісін және өздігінен білім алуды 
    ақпарат көздерімен қамтамасыз ету;
  • oқырмандардың дереккөздерге тәуелсіз қолжетімділігін қалыптастыру ;
  • жаңа кітаптарға ақпараттық библиографиялық  ақпарат күнін өткізу.
  • оқытуда озық халықаралық тәжірибені енгізу;
  • оқу мәдениеті мен сын тұрғысынан ойлауын дамыту, түрлі дереккөздер арқылы үштілділікті қолдау ;
  • білім беру, зерттеу және жобалау іс-әрекетінде оқушыларға қолдау көрсету.

   Мектеп кітапханасы ғаламторда еркін жұмыс жасау үшін заманауи компьютерлік техникалармен жабдықталған.

   Кітапхананың негізгі қоры — 31 871, оның ішінде оқулықтар 21 650, электронды оқулық 1 467, көркем әдебиет 2 283, әдістемелік нұсқау 764, көрнекіліктер 1 701 және білім беру дереккөздерімен жабдықталған.

      Кітапханада зерттеу жұмысы мен демалуға арналған оқу бөлмесі,  кітап қорын сақтау орны, оқу залына және келушілердің жеке шығармашылық жұмыс жасауына арналған компьютерлік торап ұйымдастырылған.

Руководства по установке — Denpasoft

  • ПРИМЕЧАНИЕ. Помните, что установив это, вы потеряете доступ к любому из эксклюзивный контент для PSVita, преобразовав его в версию 18+. 1. Сделайте убедитесь, что установлена ​​версия Steam. Как только так, поднимите это …

  • 1. Убедитесь, что вы запускали игру хотя бы один раз из Steam 2. Извлеките игру в папку по вашему выбору 3. Запустите файл .exe. Ридми может быть пустым. Просто нажмите.4. Готово! …

  • 1. Перейдите в Steam и щелкните правой кнопкой мыши Wagamama High Spec. Нажмите Характеристики. Затем щелкните «Локальные файлы». Затем нажмите «Обзор локальных». Files ‘У вас должно появиться окно, которое выглядит примерно так: 2. Перейдите в DLC. вниз …

  • 1. Загрузите все файлы в один и тот же каталог. Это должно выглядеть так это: 2. Убедитесь, что имена файлов идентичны. Затем нажмите на .exe для установки. Вам не нужно извлекать.bin файлы. Если …

  • Примечание. Это DLC не работает для традиционных китайских языков. 1. Установите игру через Steam 2. Обязательно запустите ее (зайдите в Пуск, играйте через одну-две кат-сцены) 3. Закройте игру 4. Откройте установку …

  • Вы можете найти где Re; Lord 1 устанавливается щелчком правой кнопкой мыши по игру в окне Steam и перейдя в Свойства> Локальные файлы> Просмотрите локальные файлы.Скопируйте файлы из папки .zip в т …

  • Скопируйте и вставьте xrated.key в папку, где находится Tropical Liquor. установлены. Вы можете найти, где установлен Tropical Liquor, щелкнув правой кнопкой мыши игру в окне Steam и перейдя в Свойства …

  • 1. Откройте файл в WinRar или 7zip и распакуйте в постоянную папку. (например, C: \ Games \ Hoshizora no Memoria 2. Запуск из Hoshimemo.exe …

  • 1. Разблокируйте zip-архив в постоянной папке (например, C: \ Games \ Clockwork LeyLine — A Borderline of Dusk) 2. Запустите игру с leylinelauncher.exe …

  • 1. Зайдите в Steam, щелкните правой кнопкой мыши на Hoshizora no Memoria, затем выберите Свойства. Щелкните локальные файлы, а затем — Обзор локальных файлов. Это должно выглядеть так это: 2. Откройте файл rar, он должен выглядеть так: 3. …

  • Как полностью сбросить DAZ Studio и менеджер установки — JAY VERSLUIS

    Недавно я разговаривал со зрителем о том, как он внес некоторые изменения в свою установку DAZ Studio, вручную перемещая папки, и в результате ничего больше не работало: Менеджер установки не отображал никакого контента, DAZ Studio — нет. t тоже, и полный сброс был в порядке.Я кратко упомянул, как все это можно сбросить во время трансляции Stardew Valley, и эта информация оказалась настолько полезной, что я подумал, что поделюсь ею как отдельным клипом.

    Когда я закончил редактирование, я подумал, что, возможно, некоторые письменные инструкции по этому процессу могут быть хорошей идеей, так что вот они. Это все, что я знаю о том, как полностью сбросить установку DAZ Studio. Используйте это как последнее средство, если кажется, что ничего больше не работает, и вы хотите начать с чистого листа.

    Обратите внимание, что эти шаги удалят ВСЕ следы ВСЕХ версий DAZ Studio и Install Manager из вашей системы!

    Почему деинсталляции недостаточно?

    Если вы ранее пытались удалить, а затем переустановить DAZ Studio (или Install Manager, если на то пошло), вы можете заметить, что это не решает проблемы. Скорее наоборот: какую бы испорченную конфигурацию вы ни использовали, вы можете увидеть снова. Это связано с тем, что многие устанавливаемые программы сохраняют данные конфигурации в относительно скрытой части вашей операционной системы.Нам нужно удалить эти файлы, чтобы удалить все ссылки на предыдущую установку.

    При использовании DAZ Studio (и Менеджера установки) база данных также работает в фоновом режиме. В нем могут оставаться поврежденные записи, поэтому нам нужно сделать второй шаг, чтобы все снова работало гладко (или было удалено навсегда).

    Удаление DAZ Studio

    DAZ Studio следует устанавливать и удалять с помощью Install Manager. Последний предлагает возможность удалить как контент, так и программное обеспечение из вкладки «Установлено».Вы можете использовать функцию поиска, чтобы показать версию, которую вы хотите удалить.

    Не стесняйтесь удалять и другой контент таким же образом. На вашем диске останется только сам Install Manager, для которого есть специальный сценарий удаления. Чтобы удалить все, я предлагаю вам установить все флажки и буквально удалить каждый элемент, который у вас есть.

    Удаление диспетчера установки

    В

    Install Manager есть специальный сценарий удаления. Вы можете получить к нему доступ либо из папки автозагрузки, либо с помощью опции Windows «Установка и удаление программ» .Любой из них будет работать, чтобы удалить инструмент с вашего жесткого диска, а также любые записи в разделе «Пуск».

    Чтобы получить доступ к параметрам Windows, выполните поиск по запросу «Добавить», и в Windows появится нужное поле.

    Удаление остаточных файлов из Windows

    После того, как оба вышеуказанных шага будут выполнены, можно перейти к этим скрытым файлам. Они хранятся в следующем каталоге:

    • C: \ Users \ You \ AppData \ Roaming \ DAZ 3D

    Удалите все напрямую, чтобы удалить все ссылки на пути и расположение файлов как для DAZ Studio, так и для Менеджера установки.«Вы» в пути относится к вашему собственному имени пользователя в Windows, поэтому в моем случае это будет «Джей Верслуис». В вашей системе все будет по-другому.

    На всякий случай перезапустил систему, а затем начал с нуля. Это означает переход на сайт DAZ 3D, вход в систему и получение новой копии Install Manager. Точное местоположение изменится, но обычно в вашем аккаунте есть ссылка.

    Обратите внимание, что папка AppData по умолчанию невидима в Windows, поэтому она может не отображаться в окне проводника.Чтобы он отображался, перейдите к «Вы», затем выберите View — Options , выберите вкладку View и выберите «Показать скрытые файлы, папки и диски».

    Удаление остаточных файлов из macOS

    На Mac есть аналогичный каталог, и принцип скрытых данных тот же. Данные DAZ Studio, которые вам нужно удалить, находятся в

    .
    • / Библиотека / Поддержка приложений / DAZ 3D

    Вы получите доступ к этой папке, нажав «Перейти» в меню Finder, а затем нажав «Option» (папка «Библиотека» появится в меню).По умолчанию библиотека невидима, поэтому для вашего удобства это меню временно откроется.

    Начиная с чистого листа

    После установки запустите Install Manager и найдите эти четыре компонента, чтобы начать работу:

    • DAZ Studio
    • Ресурсы по умолчанию для DAZ Studio
    • Фильтры по умолчанию для Install Manager
    • PostgreSQL CMS

    Установите все, затем добавьте один из базовых пакетов людей по вашему выбору (например, Genesis 3 Female Starter Essentials).Как только это будет установлено, запустите DAZ Studio и посмотрите, вернулась ли она в форму. Взгляните на вкладку Smart Content и посмотрите, в каком он состоянии.

    Сброс базы данных

    Последний пункт в списке выше назывался PostgreSQL. Это легкий сервер базы данных, который заботится о связывании контента с метаданными, например «для какой цифры это сделано» и «к какому объекту принадлежит этот материал». Существует вероятность того, что эта база данных со временем может быть повреждена, и даже без необходимости удаления и повторной установки DAZ Studio, это место, в котором мы можем выполнять обслуживание.

    На вкладке Smart Content выберите маленький значок гамбургера и выберите Content DB Maintenance .

    Здесь мы найдем несколько вариантов, которые помогут решить проблему. Первое, что вы можете попробовать, это «Обработать очередь метаданных» и «Повторно импортировать метаданные». Это попросит DAZ Studio просмотреть весь установленный контент (при условии, что он есть) и повторно зарегистрировать любые метаданные. Это может сработать, а может и не сработать, но если вы попробуете, это не причинит никакого вреда.

    Если у вас все еще есть проблемы, особенно когда вы начинаете с чистого листа, вы можете удалить все предыдущие записи в своей базе данных, полностью очистив их.Это операция «без отмены», и вам потребуется повторно установить контент. Чтобы продолжить, выберите последний вариант в приведенном выше диалоговом окне с надписью «Сбросить базу данных». После сброса вам необходимо переустановить все элементы, которые вы хотите использовать с Install Manager.

    Заключение

    Хотя это и не исчерпывающий список, эти параметры должны вернуть вашу систему в форму и снова заставить вас работать с DAZ Studio. Я хотел бы упомянуть здесь еще один совет, потому что он в некоторой степени связан. Это быстрое решение, на случай, если вам не хватает меню в DAZ Studio.Взгляните на опцию в разделе Окно — Рабочая область — Обновить и объединить меню .

    Это одна из тех скрытых жемчужин, которую они рекомендуют запускать после обновления приложения. Иногда в DAZ Studio добавляются новые параметры меню, и те из нас, у кого есть собственные настройки, могут их не видеть. На всякий случай запускайте его после каждого обновления. Это может показать, чего не хватает.

    Полный сброс не всегда необходим, но если что-то не работает должным образом, и вы пробовали все остальное, попробуйте выполнить все вышеперечисленное и посмотрите, работает ли это.Не стесняйтесь делиться своим опытом ниже, чтобы помочь другим пользователям.

    Удачного взлома!

    #videotelephone posts Instagram — Gramho.com

    Cuando vi la miniatura del video donde создает дуэт Lady Gaga y Beyonce, no podía creerlo, y tuve que buscar más información. En ese momento Beyonce era para mi la mujer más hermosa del universo, con su cuerpo de sirena y su piel de chocolate.Pero también reconozco que mis prejuicios eran más grandes y aún no asimilaba la diversidad de la belleza. Los fan de ambas cantantes encontraban mil adjetivos para decir quien era mejor cantante, más talentosa y por supuesto más bonita.¿Y te preguntarás por qué estoy escribiendo de esto? Porque este pequeño descubrimiento me reveló muchas cosas acerca de mis prejuicios y un ejemplo de cómo las mujeres nos comparemos. Y sobretodo porque he leido muchisimo que como emprendedora en redes sociales no debes deparerte.Y a veces siento que es неизбежно y siento que esa comparación te puede abrir una posibilidad más grande. Te explico porque. En este video Леди Гага se muestra auténtica, única, dueña de sí misma, de quien era junto a Beyonce, que no tenía nada que envidiarle, no había dos como ella, y sia junto a esa mujer es porque createda a la altura de su talento. Вуаля! Ella sabía quién era y no podía compararse a nadie (честно крео ке эса эс уна де сус маравильосас куалидадес). Y siento que este es el secretto, cuando te descubras Comparandote a alguien más es que puedes crearlo, tienes esa posibilidad.

    Добавить комментарий

    Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *